Otyłość a choroby przyzębia: Co powinni wiedzieć Twoi pacjenci

Stan ten jest silnie związany z chorobami układu krążenia, cukrzycą i innymi istotnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

W środowisku stomatologicznym specjaliści są zainteresowani zrozumieniem powiązań między zapalną chorobą przyzębia a ogólnoustrojowymi warunkami zdrowotnymi, a otyłość jest głównym przedmiotem zainteresowania. Związek między otyłością a chorobami przyzębia staje się coraz większym obszarem zainteresowania badaczy.

Poznajmy niektóre z najnowszych badań na ten temat, abyś mógł informować swoich pacjentów i zachować czujność.

Zrozumieć otyłość

Waga ciała może być drażliwym tematem dla każdego, więc zawsze najlepiej jest podejść do niego z naukowego, opartego na faktach punktu widzenia. Diagnoza otyłości opiera się na wskaźniku masy ciała (BMI - Body Mass Index). Jest to iloraz masy ciała wyrażonej w kilogramach i wzrostu w metrach podniesionego do kwadratu. W przypadku osób dorosłych, BMI równe lub większe niż 30 kwalifikuje się jako otyłość (BMI na poziomie 25 kwalifikuje się jako nadwaga).

Częstą przyczyną otyłości jest zespół metaboliczny, który nie jest odrębną chorobą, ale raczej grupą czynników ryzyka, takich jak wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom cukru we krwi, niezdrowy poziom cholesterolu i tłuszcz na brzuchu. Zespół metaboliczny ma swój własny udokumentowany związek z zapaleniem przyzębia, ale dla celów tego artykułu będziemy głównie badać związek z otyłością.

Powiązania między zapaleniem przyzębia a otyłością

Na przestrzeni lat przeprowadzono różne badania, aby lepiej zrozumieć związek między tymi dwoma wieloczynnikowymi przewlekłymi chorobami zapalnymi.

W badaniu z 2018 roku przeprowadzonym przez Suvan i wsp. w metaanalizie 14 przeglądów systematycznych stwierdzono, że "osoby otyłe są bardziej narażone na choroby przyzębia, z cięższymi stanami przyzębia, niż osoby nieotyłe."     

"Ponieważ otyłość może przyczyniać się do powikłań periodontologicznych niezależnie od innych czynników ryzyka", stwierdzili autorzy, "istnieje potrzeba oceny ryzyka dla poszczególnych pacjentów, aby ułatwić spersonalizowane podejście w celu zapobiegania i leczenia chorób przyzębia".

Dwa lata później, w 2020 roku, Jepsen i wsp. opublikowali pracę na temat związku chorób przyzębia z zespołem metabolicznym i otyłością, zauważając, że "Szeroko zakrojone badania ustaliły wiarygodne mechanizmy wyjaśniające, w jaki sposób te schorzenia mogą negatywnie wpływać na siebie nawzajem, wskazując na dwukierunkowy niekorzystny związek.... Globalne obciążenie zapaleniem przyzębia w połączeniu z epidemią otyłości ma ważne kliniczne i publiczne implikacje zdrowotne dla zespołu stomatologicznego."

Ostatnio, badanie z 2021 roku z Uniwersytetu w Buffalo próbowało wyjaśnić mechanistyczny związek między tymi dwoma schorzeniami w sposób bardziej szczegółowy. "Przewlekły stan zapalny spowodowany otyłością może wywołać rozwój komórek, które rozbijają tkankę kostną" - stwierdzili badacze.

Konkretnie sugeruje się, że nadmierny stan zapalny wynikający z otyłości zwiększa ilość MDSC (mieloidalnych komórek supresorowych) jako część odpowiedzi immunologicznej organizmu. Te MDSC, pochodzące ze szpiku kostnego, przekształcają się w szereg różnych typów komórek, w tym osteoklasty, które rozbijają tkankę kostną i prowadzą - w rejonie jamy ustnej - do utraty kości wyrostka zębodołowego. Mogłoby to wyjaśnić, jak "otyłość - poprzez przyspieszanie wzrostu komórek niszczących kości - podnosi ryzyko chorób przyzębia."

Otyłość i cukrzyca w zakresie pielęgnacji jamy ustnej

W przeszłości omawialiśmy związek między chorobami przyzębia a cukrzycą. Jest to ważne do rozważenia w odniesieniu do otyłości i zapalenia przyzębia, biorąc pod uwagę silne powiązania między cukrzycą i otyłością.

W skrócie, otyłość jest jednym z głównych czynników ryzyka insulinooporności, co skutkuje nieprawidłowym poziomem glukozy z cukrzycą jako punktem końcowym. Według badań uważa się, że otyłość odpowiada za 80-85% ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, przy czym osoby otyłe są nawet 80 razy bardziej narażone na rozwój cukrzycy typu 2 niż osoby z BMI poniżej 22.

Ponadto, nowe obszerne badanie dotyczące utraty zębów, sponsorowane przez SUNSTAR, wykazało, że słaba kontrola glikemii u osób powyżej 30 roku życia skutkuje mniejszą liczbą naturalnych zębów. Jako że zapobieganie utracie zębów jest priorytetem dla stomatologów i ich pacjentów, spostrzeżenia te mogą w znacznym stopniu wpłynąć na rozmowy dotyczące pilności dbania o higienę jamy ustnej, zwłaszcza w przypadku osób, które mogą być bardziej zagrożone.

W związku z tym, lekarze dentyści powinni uwzględnić kwestię otyłości i kontroli glikemii w rozmowach z pacjentami na temat konsekwencji dla zdrowia jamy ustnej i odwrotnie.

Doradzaj pacjentom w zakresie ryzyka stomatologicznego związanego z otyłością i cukrzycą

Jak w przypadku wielu innych powiązań pomiędzy chorobami przyzębia a ogólnoustrojowymi problemami zdrowotnymi, przykład ten służy jako wzmocnienie przekazu wokół ogromnego znaczenia poprawnej pielęgnacji jamy ustnej, szczególnie dla pacjentów, którzy mogą doświadczać lub są w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia tych przypadłości.

Oprócz przedstawienia jasnego i przekonywującego sposobu postępowania, aby pomóc pacjentom przejąć kontrolę nad ich domową pielęgnacją jamy ustnej, możesz rozważyć pewne konkretne zalecenia dotyczące stylu życia, które również odnoszą się do kwestii otyłości. Na przykład, doradzając pacjentom w kwestii odżywiania i chorób dziąseł, pokaż, że wiele wyborów żywieniowych, które pozytywnie wpływają na zdrowie jamy ustnej, jest również korzystnych dla kontrolowania poziomu glikemii i obniżenia BMI.

Dodatkowo, zachęcaj do aktywności fizycznej, która przyczynia się do holistycznego zdrowia. W niedawnym badaniu opublikowanym w JAMA Internal Medicine stwierdzono na przykład, że "jazda na rowerze była związana z niższym ryzykiem śmiertelności z wszystkich przyczyn i CVD wśród osób z cukrzycą, niezależnie od uprawiania innych rodzajów aktywności fizycznej. Uczestnicy, którzy podjęli jazdę na rowerze między badaniem podstawowym a drugim, mieli znacznie niższe ryzyko zarówno śmiertelności z wszystkich przyczyn, jak i CVD w porównaniu z konsekwentnymi nie-rowerzystami."

Zdrowie jamy ustnej jest nieodłącznie związane z otyłością i cukrzycą, tak jak te dwa schorzenia są ze sobą powiązane. Zrozumienie szerszego związku między wszystkimi trzema pomaga pacjentom przejąć kontrolę nad ich ogólnym stanem zdrowia i dążyć do lepszych wyników, w jamie ustnej i poza nią.