Jak informować pacjentów o związku między cukrzycą, a zapaleniem przyzębia

Jest to wyzwanie dla lekarzy dentystów oraz higienistek stomatologicznych. W jaki sposób komunikujesz się z pacjentami na temat złożonego związku pomiędzy cukrzycą a paradontozą, nie wprowadzając ich w błąd ani nie strasząc? Chodzi o to, aby połączyć kropki w kompleksowy i znaczący sposób.

Jak pomóc pacjentom w zrozumieniu relacji między zdrowiem jamy ustnej a ogólnym stanem zdrowia

Pierwszym wyzwaniem jest przedstawienie higieny jamy ustnej jako części ochrony zdrowia całego organizmu. Co stanie się z resztą ciała, jeśli zaniedbasz jedną część? Posłuż się przykładami, aby przedstawić swoją opinię. Jeśli twoja dieta jest uboga, wpływa to na twój sen. Jeśli nie śpisz dobrze, wpływa to na Twój nastrój. Sprawa jest dość prosta: każdy aspekt twojego zdrowia w jakiś sposób wpływa na inne.

Ze związkiem między zapaleniem przyzębia a cukrzycą [1] jest tak samo. Należy wyraźnie zaznaczyć, że zaniedbanie stanu jamy ustnej oznacza zaniedbanie całego ciała. Higiena jamy ustnej jest częścią ogólnego zdrowia w taki sam sposób, jak sen, dieta, pielęgnacja skóry i ćwiczenia fizyczne.

Informowanie o skutkach zaniedbania higieny jamy ustnej

Aby pacjenci traktowali zdrowie jamy ustnej jako poważną część zdrowia całego organizmu, konienczne jest wskazanie konsekwencji wynikających z zaniedbania higieny jamy ustnej. Oprócz ubytków i nieświeżego oddechu, co się dzieje, gdy nie myjesz zębów i nie czyścisz odpowiednio między nimi? Przedyskutuj z pacjentami rolę bakterii obecnych w ich płytce nazębnej oraz wiele problemów, do których mogą się one przyczynić, np::

• Choroby układu krążenia: Osoby z chorobą dziąseł mają 2-3x wyższe ryzyko [2] zawału serca, udaru mózgu lub podobnego zdarzenia kardiologicznego, chociaż tutaj nie ma dowodów na bezpośrednie połączenie.
• Zapalenie wsierdzia: Związek między zakaźnym zapaleniem wsierdzia a bakteriami jamy ustnej jest znany od dziesięcioleci [3].
• Zapalenie płuc: Istnieje ustalony związek [4] między chorobą dziąseł a bakteryjnym zapaleniem płuc, przy czym bakterie beztlenowe w płytce nazębnej uważane są za logiczny przyczynek.
• Zakażenia układu oddechowego: Badania wykazały [5], że choroba dziąseł może zwiększać ryzyko infekcji dróg oddechowych innych niż zapalenie płuc, takich jak POChP.

Twoi pacjenci potrzebują prawdziwych przykładów z rzeczywistymi konsekwencjami, aby zrozumieć, jak proste czynności szczotkowania i czyszczenia międzyzębowego, głęboko (i pozytywnie) wpływają na dobry stan zdrowia. Dobrze jest przedstawić powagę zaniedbań higieny jamy ustnej przez pryzmat ich efektów.

Pozycjonowanie zapalenia przyzębia jako poważnego problemu zdrowotnego

Liczby mówią same za siebie. Statystyki dotyczące chorób przyzębia są zatrważające [6]. Szacuje się, że około 80% osób w wieku powyżej 30 lat ma jakąś formę choroby przyzębia- od łagodnego zapalenia dziąseł do zapalenia przyzębia. Drążąc głębiej, poważne zapalenie przyzębia dotyka aż 10–15% dorosłych [7]. Zestawienie tych liczb z szacowaną liczbą przypadków cukrzycy na całym świecie (415 milionów) [8] i jasne jest, jak istotne są problemy związane z tymi dwoma chorobami przewlekłymi.

Osoby żyjące z cukrzycą są 1,5-3 razy bardziej narażone [9] na zapalenie przyzębia niż osoby bez. Dane niepodważalnie wskazują na powiązanie tych dwóch schorzeń. Podkreśla to, dlaczego dla pacjentów z cukrzycą jeszcze ważniejsze jest podejmowanie działań profilaktycznych, które potencjalnie mogą pomóc w uniknięciu problemów zdrowotnych. Dane wskazują, że choroby dziąseł mogą pogłębić powikłania cukrzycy typu 2 [10].

Zapalenie przyzębia, a cukrzyca

Badania wykazują złożony dwukierunkowy związek [11] między zapaleniem przyzębia i cukrzycą. Cukrzyca jest głównym czynnikiem ryzyka zapalenia przyzębia, a badania wykazały wyraźny związek między stopniem hiperglikemii (wysoki poziom glukozy) i nasilenia choroby dziąseł. Osoby z cukrzycą (typu 1 lub 2) są bardziej narażone na inne nieprzyjemne problemy ze zdrowiem jamy ustnej, takie jak nieświeży oddech, suchość w ustach, infekcje jamy ustnej, i nasilenie choroby przyzębia.

Tymczasem zapalenie przyzębia może mieć negatywny wpływ na kontrolę glikemiczną u pacjentów z cukrzycą, co oznacza, że utrzymanie stałego poziomu glukozy we krwi może być coraz trudniejsze. To z kolei zwiększa ryzyko (ciężkich) powikłań cukrzycy z - na przykład - oczami, nerkami i nerwami. Jest to oczywiście istotny punkt do przedstawienia dla wszystkich pacjentów, którzy mogą mieć cukrzycę, lub są w grupe ryzyka. Ale służy również jako przykład wskazujacy głęboki związek zdrowia jamy ustnej ze zdrowiem całego organizmu.

Pamiętaj, że najważniejsze jest to, co możesz permanentnie zaszczepić w umysłach swoich pacjentów nawet po ich zejściu z fotela w Twoim gabiencie.

Kroki zapobiegawcze, które warto zalecić

Żadna edukacja nie jest kompletna bez odrabiania pracy domowej - aktywności, które utrwalają nowo poznaną wiedzę. Uczenie pacjentów o powiązaniach między paradontozą a cukrzycą wymaga sporządzenia listy kontrolnej. Przekazuj te łatwe do zapamiętania, łatwe do zrobienia rzeczy jako rutynę i zachęcaj wszystkich pacjentów - szczególnie tych z grupy ryzyka - do ich przestrzegania::

• Szczotkuj regularnie, dwa razy dziennie lub po każdym posiłku przez co najmniej dwie minuty, aby zapobiec gromadzeniu się płytki nazębnej.
• Ćwicz czyszczenie międzyzębowe aby usunąć płytkę nazębną i stymulować dziąsła.
• Płucz jamę ustną po szczotkowaniu za pomocą delikatnego płynu do płukania w celu usunięcia szkodliwych bakterii.
• Zaplanuj regularne badania stomatologiczne dwa razy w roku lub co kwartał
• Poznaj objawy zapalenia dziąseł i choroby przyzębia, takie jak krwawienie po szczotkowaniu.
• Należy pamiętać o powiązaniach między higieną jamy ustnej i ogólnego stanu zdrowia.

Jeżeli szukasz wartościowych instruktaży prawidłowej pielęgnacji jamy ustnej dla Twoich pacjentów, zapraszamy do sekcji "Jak dbać o jamę ustną".